Merhabalar teknoloji severler, bu yazımızda hayatımızın bir yerinde muhakkak duyduğumuz bir kelime öbeği olan “format atma ” işlemini detaylı ve basite indirgenmiş haliyle inceleyip uygulamayı öğreneceğiz.

Basite indirgenmiş dedim fakat yıllardır gözümüzü korkutan, bazı kötü huylu bilgisayarcılara fahiş fiyatlar vererek yaptırdığımız bu “format atma” aslında gerçekten basit bir işlem !

Öncelikle her işletim sistemi format işleminin mantığı aynıdır fakat işletim sisteminin, bizi yükleme aşamasında karşıladığı menü, bize kurulum esnasında sağladığı farklı özellikler ve eklentilerden dolayı farklılıklar oluşturur.

Bu rehberde Windows 10 formatı ele alacağız ve siz bu rehberi tamamen okuduktan sonra siz de kolayca Windows 10 Format atabileceksiniz. Diğer sürümler için (windows 7, windows xp vb.) sitemizde bulunan diğer format atma rehberlerine göz atabilirsiniz.

Format Atmaya Başlamadan Önce Bilinmesi Gerekenler ?

Şimdi lafı çok uzatmadan hızlı bir biçimde hemen konuya dahil olalım. Örneklerle gidelim; elimizde bir bilgisayarımız var ve biz buna Windows 10 format atmak istiyoruz. Fakat ne yapmalıyız bilmiyoruz.

Öncelikle format işlemi en temel haliyle 2 şekilde atılır;

1.  CD-DVD-ROM ile
2. Flash Disk ile

Flash Disk ile Format Atma Rehberi‘ mize buradan ulaşabilirsiniz fakat kısaca farkına değinirsek, DVD-ROM olmayan bilgisayarlarda format flash diskten atılabilir ve DVD-ROM’ a göre kurulum süresi oldukça kısadır. Çünkü flash diskler DVD’ lere göre çok hızlıdırlar.

Biz şuan bilgisayarınızda DVD-ROM bulunduğunu varsayarak DVD ile format atma işlemini anlatmaya devam ediyoruz.

Format İşleminden Önce Lazım Olacaklar ?

Format işlemi için aslında gerekli 4 şey vardır, bir bilgisayar, boş bir DVD, bir format imajı ve siz ! Bilgisayarınız ve siz buradaysanız imaj hakkında konuşalım. Format imajı genelde ( .iso ) dosya uzantılı sıkışık dosya imajlarıdır.

Tek parça olan bu dosya içinde çeşitli dosyalar barındırır ve genelde bir yere yazma işleminde kullanılır. Microsoft kendi işletim sistemlerinin imajlarını sitelerinde demo amaçlı paylaşır, buna alternatif olarak Google amcada ” windows 10 full iso, windows 10 full format iso” gibi aradığınızda bir sürü imaj bulabileceğiniz alan mevcuttur.

Format CD-DVD’ si Edinmek ?

Üst başlıkta bahsettiğimiz imajı edindiğinizi varsayarak anlatmaya devam ediyorum. Sıra inmiş olan bu imajı daha önceden satın aldığımız kullanılmamış olan DVD’ ye yazmaya geldi. DVD’ ye yazma işlemini bilmiyorsanız Format CD’ si Oluşturma adlı yazımızdan öğrenebilirsiniz.

Format Atma İşlemi: Adım 1

Şimdi ilk yapmamız gereken format işlemini DVD-ROM dan yapacağımız için, bilgisayarımızın ilk açılış anında sabit diski değil, DVD-ROM’ u okumasını sağlamak.

Buna boot etme işlemi de denir. Bunun için bilgisayarımızın BIOS ayarlarına girmemiz gerekiyor. Bios çoğu bilgisayarda Del, Delete, F2, F8, gibi tuşlardır. Bilgisayarın güç tuşuna basılır basılmaz, ilk çalışma anında bios tuşu bu tuşlardan hangisiyse ona sürekli basıp çekilerek sabit diski okumadan bios ayarlarına girilir.

Evet Bios ekranına hoşgeldiniz !

Bios ekranları bilgisayardan bilgisaya farketse de yeni bilgisayarlarda UEFI BIOS denilen güncel renkli kullanımı kolay bir sistem vardır. Biz eski tip sistemi anlatacağız. Genelde çoğu kullanıcı bu menüden bilgisayara zarar veririm endişesiyle korkar fakat bu korkuya gerçekten gerek yoktur.

Bios çok çeşitli ayarlar yapmamıza izin veren güçlü bir sistemdir fakat biz şuan sadece işimize lazım olan ” Boot ” menüsüne girip başlangıç ayarlarını değiştireceğiz.

Ok tuşları vasıtasıyla resimde de gözüktüğü üzere üst menüdeki Boot ekranına geliyoruz.

Boot menüsüne geldikten sonra – / + ve ok tuşlarıyla CD/DVD-ROM bileşenini en üste taşıyoruz, yani boot etme ( okuma ) sıralamasında öncelik veriyoruz ki bilgisayarımız açılış anında önce DVD-ROM’ u, bununda beraber takacağımız DVD’ yi okusun.

CD/DVD-ROM’ u boot menüsünde 1. sıraya aldıktan sonra yapmamız gereken bu ayarları kaydedip çıkmak. Her bios da farklılık gösterse de Save and Exit olan tuş hangisiyse ona basın. Bizim biosumuzda F10, bu tuşa basıp çıkıyoruz ve bilgisayar yeniden başlıyor.

Format Atma İşlemi: Adım 2

Yukarıdaki boot sıralaması ayarını yaptıktan sonra bilgisayarı yeniden başlatıyoruz. Bilgisayar yeniden başlarken hiç bir şeye müdahale etmiyoruz ve bilgisayar açılma anında ufak bir an da bizi ” CD’ den veya DVD’ den önyükleme için bir tusa basin.. ” yazısı karşılıyor. Bu ekran geldiğinde vakit kaybetmeden klavyeden rastgele bir tuşa basın. Resimde de görebilirsiniz.

Bir tuşa bastıktan sonra bilgisayar takmış olduğumuz format DVD’ sini okuyarak işlemi yürürlüğe koyacaktır ve artık format aşamasına giriş yaptık.

Kısa bir beklemenin ardından böyle bir ekranla karşılaşacaksınız. Burada genel de ayarlar Türkçe olur, direkt “İleri” diyoruz.

Ardından ” Şimdi Yükle ” butonuna basıyoruz.

Ardından kurulum başlıyor..

Karşımıza Windowsu Etkinleştir Ekranı geliyor. Eğer daha önceden ürün anahtarı satın aldıysanız, ürün anahtarı kutucuğuna ürün anahtarınızı girin, daha önceden satın almadıysanız veya elinizde bir ürün anahtarı yoksa “Ürün Anahtarım Yok” butonuna tıklayıp devam edin.

Daha sonra karşımıza lisans koşulları ekranı geliyor. Burada yapmamız gereken Lisans koşullarını kabul ediyorum kutucuğunu işaretleyip ileri butonuna basmaktır. Lisans koşullarını kabul etmeden işleme devam edemezsiniz.

Akabinde karşınıza bilgisayarınıza bağlı olan sabit diskler gelecek ve bu kısımda bölümlendirme işlemini yapıyoruz. Yerel disk C ve D olguları burada oluşuyor.

Örnek verecek olursak. 20 GB kapasiteli bir diskimiz var, bunu 10 GB – 10 GB- 2 parçaya bölersek parçalardan ilki yerel disk c olurken ikinci 10 GB’ lık kısım yerel disk D olacaktır. Sadece C olmasını istiyorsak tüm diski yani 20 GB’ lık alanı tek parça halinde bölümlendiririz. Bu tamamen sizin kullanım şeklinize bağlıdır.

Ek olarak bu kısımda yapacağınız silme ve biçimlendirme işlemleri diskinizi tamamen sıfırlayacaktır. Eğer bilgisayarınızda önemli dosyalarınız varsa format atma işleminden önce yedek alınız.  Bunun için Bilgisayarda Yedek Nasıl Alınır? adlı yazımıza gidebilirsiniz.

Yeni tuşuna basıp Ayrılmamış alan halindeki diskimizi bölümlendiriyoruz.

Bölümlendireceğimiz disk sayısına ve kapasitelerine karar verip bölüm miktarını giriyoruz ve uygula butonuna basıyoruz.

Karşımıza çıkan uyarıya Tamam diyoruz.

Böylece diskimizi bölümlendirmiş olduk.

Şimdi işletim sistemimizi hangi bölüme kurmak istiyorsak onu seçip ileri butonuna tıklayacağız.

Ek olarak burada siz açmadığınız halde gelen bölümler Windows’ un kendi için açtığı zaruri bölümlerdir. Onları tekrardan silmeye çalışmayın, bu bölümler genel kullanımda karşınıza çıkmayacaklardır.

Devamında kurulum aşamasına geçilecek ve burada bir süre beklememiz gerekiyor. Bilgisayarın hızına göre bekleme süresi değişiklik gösterir. Flash bellek DVD’ ye göre özellikle bu kısımda epey hız farkı yapacaktır.

Kurulumun tüm aşamaları bittiğinde bilgisayar kendini 10 sn içinde yeniden başlatacak, sadece bekleyin.

Yeniden başlatmadan sonra bilgisayar aynı şekilde açılacak, işlemin ilk başında bios ayarlarından değiştirdiğimiz boot sıralaması hala aynı kaldığı için karşımıza yine bu ekran gelecek fakat bu kez bir tuşa basmıyoruz, sadece bekleyerek bilgisayarın CD’ den boot işlemini yapmadan geçmesini bekliyoruz.

CD’ den boot yapadığı için otomatik olarak sabit diske, yani az önce formatladığımız diskimize geçiş yapıp onu okumaya başlayacak.

Bu aşamada artık Windows 10 logosu gözükmeye başlayacak ve alt kısmında bir kaç yazı geçip Hazırlanıyor diye bizi bilgilendirecek. Bu aşamalarda Windows en iyi ayarları uygulamak için bilgisayarınızı bir kaç defa yeniden başlatabilir, telaşlanmayın.

Bir süre bekledikten sonra bizi o umut verici mavi ekran karşılıyor ve Biraz bekleyin.. diyor.

Buradan sonra genel kullanım ayarlarını belirliyoruz.

Bu kısımda Windows bize Microsoft hesabıyla oturum açmayı öneriyor. Ben de bu şekilde oturum açmanızı öneriyorum 🙂 Fakat ilk kurulumda eskiden alıştığımız “kılçıksız oturum açma” şekli olan yerel hesapla oturum açabilirsiniz.

Kullanıcı adı belirliyoruz.

Bilgisayara şifre koymak için doldurun. Koyduğunuz şifreyi, bilgisayar ayarlarından kolayca kaldırabilir veya değiştirebilirsiniz.

Bu adımda şifrenizi unutmanız halinde kurtarmak için girmeniz gereken güvenlik sorularını oluşturuyorsunuz, bunlar yerel hesap için istenen sorular. Microsoft hesabıyla giriş yaptığınızda buna gerek olmuyor. Sorularınızı ve cevaplarınızı unutmayacağınız ve sadece sizin bilebileceğiniz biçimde yapıp bir yere not edin.

En son gizlilik ayarlarını da ayarlayıp kabul et butonuna bastıktan sonra işlem tamamlanıyor.

Ve Windows10 size selam veriyor..

Kısa bir beklemenin ardından

Ve Tebrikler ! İlk Windows 10 formatınızı atmış bulunuyorsunuz 🙂

Format Sonrası ? Driverlar Ne Olacak ? Başka Bir Şey Gerekiyor mu?

Normalde format işleminden sonra bilgisayar içinde bulunan aygıtlar ve bağlı cihazların sürücülerinin kurulması gerekir ve bu ayrı bir işlemdir. Fakat Windows 10 sizi bu dertten de kurtarıyor ve Windows 10′ u internete bağladığınız an tüm güncellemeleriyle beraber aygıtlarınızı algılayıp sürücülerini otomatik şekilde kuruyor. Size de sadece arkanıza yaslanıp www.batuhanyalin.com makalelerini okuyup Youtube Vloglarını izlemesi kalıyor 😛